Tipaakunik atuinnarninnga ayurhaqtipkaiyuq tamaita Nunavummiut nunakpullu. Maligat uumani tipaakunik atuinnarninnga piliurhimayuq hapummiutigiami inungnik, nutaqalluanut inuulrammilluanullu. Qinirhialugu una titiraqhimaninnga naunairyuumiriaqni.
TIPAAKUT ITQUUMAYUT
Tipaakut Nunavunmi
European qilalukkarhiuqtut Ukiuqtaqtuqmungauyuktut nungutinnagu 1600 hannanit 1700-hannanitlu. Pulaaraangamik, naunaipkaqtitait tipaakunik Inuknut. Talvani, ilihimangittut qanuraaluk nakuungittuq higaariami uilaaqturiamilu qanuriliurutigiyauyuqlu inungnut aaniaqtailininnganut. Ublumi ilihimayugut tipaakunik atuinnarninnga taimaaruilimairutigiyauyuq, aaniaqtailipkaiyuq tuqudjutauyuqlu.
Naunaitkutaq 2016 mi apirhuut tamainnut Nunavunmi naunaiqtait 75 pusantnguyuq Nunavummiut atuqtut tipaakunik. Una nampanga ittuq hitamanik tallimanikluuniit angitqiyauyuq aadlanit Kaanatamiuyunit.
Nunauyaq Kaanatamit nampangillu
Tipaakut Avatingalu
Higaat igitauyut iqqakuurilluaqtauyut nunaryuaptikni. Higaat igitauyut pivaktuq 18-nik tatqirhiutinik ahiruutigitinnagu, kihimi pivaktuq 12-nik ukiunik nungutpallaaqtinnagu.
Nipaluk higaallu atauttimiiqtukhaungittut! Nipalugaangat anipkaqpaktuq higaap puisiutinginnik, nunamut pivaktuq. Ukununngaqpaktut kangirhuknut, tahiqmut, kuukkamut tariuqmullu. Hapkuat puisiutiuyut qayangnaqpiaqtut tariuqmiutanut.
Iqaluit, nattiit, tingmiat aadlallu imarmiutat huradjat ulapiqitigivagait Higaat igitauyut niqaunahugiplugit. Huradjat niriyut Higaat igitauyut aaniaqpaktut tuqutauvaktulluuniit.
Inungnut Qanuriliurutauyut Tipaakunik
Pigiami tipaakut higaaruirutikhat (higaanik, uilaanikluuniit) kinamit laisiqaqtumit tipaakunik niuvvaavinganik ihumagiyauyuq inungnut pipkaidjutikhaq unaluuniit inungnut qanuriliurutauyut tipaakunik.
Nunavunmi, niuvvaaviit niuvrutilimaittut tipaakunik kinamut ukiuqalik ataani 19, kihimi amihut inuulrammiit tipaakuqhivaktut inungnit. Inungnit qanuriliurutauyut tipaakunik ilaliutittaaqtuq inuulrammiip angayuqqaminit, ilannamiknit, angayuminit.
Humaangittuq ukiunga tunirhaiyup, munaqtimit angiqtaugumiluuniit, piyuq maligamit tunigiami tipaakuqaqtunik nutaramut ukiuqalik ataani 19.
Hunalluamik tunivaklugu tipaakuungittumik nutaqqanut.
Amihunik piqaqtugut tunigiami:
- Unipkaanik
- Ilihimayaptiknik
- Qajagijarniq
- Ikayuqtuq